Često danas možemo čuti kako neki televizor, pametni telefon, tablet ili neki drugi elektronički uređaj ima mogućnosti prikazivanja video sadržaja u visokoj rezoluciji. Također proizvođači takvih uređaja obilježavaju ih sa HD Ready, Full HD a rijetki su modeli sa oznakom Ultra HD. Šta to stvarno znači i koja je razlika između ovih oznaka?
Kad na području Balkana prosječni stanovnik upali TV da gleda neki od programa, on će na ekranu vidjeti sliku koja je široka 720 piksela a visoka 576 piksela, odnosno rezolucija video signala je 720 x 576. To je standardna rezolucija za televizijski PAL sistem koji se koristi na našim prostorima. Standardna rezolucija kod NTSC televizijskih sistema, koji se najviše koriste na području Amerike, je 720 x 480. Tu je i francuski TV sistem SECAM koji je veoma sličan PAL-u. Međutim, preskočit ćemo ove TV sisteme jer ne samo da su različiti jedni od drugih već svaki od njih ima čak po nekoliko varijanti istog sistema ali sa manjim razlikama.
Kako razlikovati video rezolucije
Također i filmovi na DVD diskovima su u standardnoj rezoluciji što znači da njihova maksimalna rezolucija ne prelazi 720 x 576 za PAL, te 720 x 480 za NTSC TV sisteme. Pod visokom rezolucijom smatra se svaka video rezolucija koja je veća od ove dvije, opet u zavisnosti od TV sistema. Međutim, da bi se prevazišle i brojne razlike ne samo između različitih TV sistema, već i unutar njih samih, krenulo se u globalnu standardizaciju visoke rezolucije. Tako danas imamo brojne uređaje koji podržavaju reprodukciju ili prikaz video sadržaja u visokoj rezoluciji, ali su različito označeni.
Razlike u označavanju HD uređaja
Već smo rekli da je visoka rezolucija kod video sadržaja svaka ona rezolucija koja u širinu slike prelazi preko 720 piksela. Međutim, takvih rezolucija postoji mnogo pa se zato krenulo u definiranje nekih standardnih veličina koje će u svakom dijelu svijeta imati istu vrijednost. Tako danas imamo uređaje koji na sebi nose oznake HD ready, Full HD ali i malo rijeđi uređaji sa oznakom Ultra HD.
HD ready
Svaki uređaj koji na sebi ima oznaku HD ready u mogućnosti je prikazati video sadržaje visoke rezolucije čija maksimalna rezolucija ne prelazi 1280 x 720 piksela. Ova rezolucija se skraćeno obilježava kao 720p. Slovo “p” je oznaka za progresivno skeniranje što je za ovaj članak i razumijevanje visoke rezolucije trenutno nebitno.
Full HD
Jedna od oznaka za Full HD
Za razliku od HD ready uređaja, uređaji sa Full HD oznakom u mogućnosti su prikazati sve visoke rezolucije do maksimalne rezolucije 1920 x 1080 piksela. Pored ove oznake oni se još mogu označavati i sa 1080p. Filmovi u visokoj rezoluciji na Blu-Ray diskovima također su u Full HD rezoluciji tako da ćete pravi užitak u gledanju filmova postići gledajući ih na Full HD uređajima, iako mnogi današnji Blu-Ray uređaji za prikaz filmova podržavaju tzv. “pulldown” odnosno smanjivanje video rezolucije sa 1920 x 1080 na 1280 x 720 kako bi se film mogao prikazati na HD ready uređajima. Pored toga, važnu ulogu u kvaliteti video sadržaja visoke rezolucije je i broj slika koje se prikažu u jednoj sekundi. Kako je film ustvari skup slika koje se prikazuju jedna za drugom, film u standardnoj rezoluciji prikaže 25 do 30 slika u sekundi, opet zavisno od TV sistema. Kod video sadržaja visoke rezolucije broj slika koji se prikaže u jednoj sekundi je i do 60 što je dvostruko više nego kod standardne kvalitete video sadržaja. Na taj način film prolazi nevjerovatno glatko a slika je kristalno čista pa se ponekad stekne dojam kao da se filmska radnja dešava upravo ispred vas.
Vrhunac visoke rezolucije koja je trenutno dostupna korisnicima, bilo putem digitalne televizije (zemaljske, kablovske ili satelitske), Interneta ili Blu-Ray filmova je Full HD. Također mnogi filmovi se u kinima prikazuju u Full HD rezoluciji.
Usporedba između standardne, HD i Full HD rezolucije najbolje je prikazana na slici ispod. Standardna rezolucija prikazana je crvenom bojom za NTSC, a ako na crvenu dodamo i žutu onda je to standardna rezolucija za PAL TV sisteme, odnosno to je ona rezolucija koju trenutno gledate na vašim TV ekranima. Zelenom bojom prikazana je HD ili 720p rezolucija, odnosno to su oni uređaji koji na sebi imaju oznaku HD ready. Plava boja je Full HD rezolucija i na uređajima sa Full HD oznakom možete gledati sve manje rezolucije.
Prije nego nastavimo dalje, ostanimo još kod HD ready i Full HD uređaja. Ono što proizvođači ovih uređaja žele je da korisnik u najvećem broju slučajeva ne zna, ili da misli kako ne postoji razlika između HD ready i Full HD uređaja. Naime, isprva su se HD ready uređaji obilježavali oznakom 720p što je i donekle jasnije objašnjavalo do koje rezolucije je taj uređaj u mogućnosti prikazati video sadržaj. Međutim, od takve prakse se odustalo pojavom 1080p uređaja odnosno Full HD uređaja. Evo i zašto se odustalo od takvog obilježavanja. Zamislite da jedan prosječan kupac, koji ne zna baš mnogo o svim ovim tehničkim detaljima, uđe u radnju i vidi recimo dva televizora sa oznakama 720p i 1080p. Logično je da će taj kupac zaključiti kako je bolji onaj TV sa većim brojem, jer valjda taj broj nešto znači, količinu nečega. Iako oba televizora mogu prikazati HD video sadržaje, Full HD (1080p) televizor je u mogućnosti prikazati manju rezoluciju (720p), ali onaj HD ready televizor nije u mogućnosti prikazati video sadržaje u Full HD rezoluciji. Zato se danas uređaji obilježavaju samo sa HD ready te Full HD uz koji je često dodana i oznaka 1080p, najviše zbog psihološkog djelovanja na potencijalnog kupca.
Ultra HD ili UHD
Postoje dvije vrste Ultra HD i to: 4K UHD i 8K UHD. 4K UHD je dva puta veća rezolucija od Full HD rezolucije te njena maksimalna rezolucija iznosi 4096 x 2160 piksela (2160p). Opet ponavljam, slovo “p” nije oznaka za piksel već za progresivno skeniranje. 8K UHD je dva puta veća od 4K UHD rezolucije, odnosno četiri puta veća od Full HD rezolucije pa njena maksimalna rezolucija iznosi 7680 × 4320 piksela (4320p). Pored toga, za razliku od Full HD video sadržaja koji u jednoj sekundi mogu prikazati i do 60 slika, UHD rezolucije su u mogućnosti prikazati i do dva puta više, odnosno i do 120 slika u sekundi. Najveću primjenu 4K UHD rezolucija ima kod projektora u boljim i kvalitetnijim kino dvoranama gdje se prikazuju vrhunski filmski hitovi. Masovniju upotrebu UHD rezolucije spriječavaju mnoga ograničenja, od prostora na disku za čuvanje UHD video sadržaja čija jedna minuta može zauzeti i po nekoliko GB (gigabajta), propusnosti Internet konekcije ukoliko se sadržaj gleda preko Interneta, pa do jačine računara koji bi cijeli taj UDH video sadržaj mogao nesmetano i glatko prikazati.